Lektura na lipiec - Radium Girls

    Dzisiaj skończyłam czytać książkę Radium Girls autorstwa Kate Moore i stwierdzam, że jest to niesamowita historia. Ceny polskiego tłumaczenia sięgają prawie zenitu (nie dziwię się), więc wypożyczyłam z biblioteki. Gdyby ciekawiła Was historia Radowych Dziewczyn i nie macie problemów z językiem angielskim, a żal ostatniego grosza z wypłaty/kieszonkowego - polecam wersję anglojęzyczną, jest zdecydowanie tańsza (odnośniki do różnych zagranicznych stron znajdziecie na oficjalnej stronie autorki. Okładka polskiej wersji prezentuje się tak:

zdjęcie własne

    Rad został odkryty przez państwa Curie u schyłku XIX wieku i bardzo szybko nadano mu cudowne właściwości - w latach 20.-30. XX w. dodawano go do żywności, tworzono pudry, kremy z cudownym pierwiastkiem, nawet używano w farbach, którymi malowano cyferblaty (cała historia jest zgrabnie umieszczona w książce). Początkowo był to czysty rad, jednak był na tyle drogi, że zastąpiono go izotopem radu, mezotorem. W książce mamy dwa stany, w których dzieje się fabuła - New Jersey (New  Orange, New Ark) i Illinois (Ottawa) oraz wiele, niezliczonych bohaterek (znanych i nieznanych), których łączyły praca, przyjaźń i dobre serca. Z początku wszystko wydaje się bezpieczne, niesamowite, magiczne, zarobki są bardzo wysokie jak na tamte czasy, jednak okazuje się w pewnym momencie, że rad jest sprytny i hasło radujmy się! już nie jest taką zabawną grą słowną...

Kosmetyki z radem Radior
"Radium and Beauty," New York Tribune 1918

    Nie chcę zdradzać szczegółów historii, bo wszystkie dziewczyny po śmierci nadal mają dużo do powiedzenia. Ciekawy był przypadek Ebena Byersa, który bardzo mocno wierzył w działanie Radithoru - cudownej wody uzdrawiającej wszelkie dolegliwości. Jak wyglądał przed i po kuracji? Tu już wystarczy wpisać w grafikę google i UWAGA... nie spożywać posiłków, bo wygląd osobnika jest po prostu niesmaczny. Przykre było dla mnie to, jak wiele lat musiało upłynąć zanim doszło do badań nad niekorzystnym wpływem radu na organizm (w tym radową szczęką <ang. radium jaw>). Radową szarlatanerię ładnie opisano na angielskiej wiki. O promieniotwórczości, zegarkach i radioaktywności poczytacie na blogu Promieniotwórczość wokół nas.

Broszurka reklamująca Radithor

Bailey Radium Laboratories 1925

   Z filmów planuję obejrzeć dokument Radium City z 1987 r. oraz Radium Girls z 2018/2020 r. (niedostępne na Amazon Prime w Polsce). Jak planujecie zwiedzać Illinois to warto przystanąć przy pomniku radowej dziewczyny autorstwa Williama Pillera. Przedstawia kobietę (pracownicę) trzymającą w jednej ręcę tulipana, a w drugiej charakterystyczny pędzelek z wielbłądziego włosia do malowania cyferblatów.

    Cieszę się, że mogłam przejść przez tą trudną historię kobiet malujących cyferblaty, a książkę uważam za rewelacyjną!